سال های زیادی است که دانه های سویا به عنوان غذای اصلی در برخی از فرهنگ ها و به ویژه کشور چین استفاده می شود. دانه های سویا از طریق آسیائی ها به آمریکای شمالی معرفی شد و در حال حاضر، آمریکا بزرگترین تولید کننده سویا و محصولات آن می باشد.
سویا به عنوان جایگزین گوشت معروف است ولی خواص بیشماری دیگری نیز دارد. این گیاه دارای مواد غذی مختلفی از انواع ویتامین ها، پروتئین ها، املاح معدنی و اسیدهای چرب غیر اشباع است که می تواند ضامن سلامتی انسان باشد.
در این مقاله، مطالبی را در مورد سویا و خواص بی نظیرش برای حفظ سلامتی بدن جمع آوری کرده ایم. برای آشنایی بیشتر با این گیاه معجزه آسا تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
سویا (soy bean) چیست؟
سویا گیاهی یک ساله با ساقه های پر شاخه و برگ هایی بیضی شکل با نوک تیز و رنگ سبز است. میوه این گیاه بسیار شبیه به لوبیا می باشد که در هر غلاف آن 3 تا 5 دانه مجزا از یکدیگر وجود دارد. رنگ دانه های سویا براساس انواع مختلف آن متفاوت است و شامل رنگ های زرد، سفید، خاکستری، سیاه و خالدار می باشد. دانه سویا به اندازه یک نخود بزرگ، گرد و کمی مسطح است.
از دانه های سیاه سویا برای طب گیاهی و از دانه های زرد رنگ آن برای تهیه روغن استفاده می کنند. سویا دارای 3500 نوع مختلف است که هر کدام نیاز به آب و هوای مخصوص دارند.
سویا را به شکل های مختلفی از جمله روغن، توفو، پروتئین و شیر می توانند تبدیل کنند. همچنین این ماده غذایی دارای چربی و کالری کم می باشد.
ترکیبات سویا
سویا به لحاظ ویتامین های خانواده B منبع بسیار غنی به حساب می آید و همچنین انواع دیگر ویتامین ها نظیر ویتامین K، C، D، E و مقدار کمی کاروتن دارد. در سویا کلروفیل و آنتی بیوتیکی با عنوان کاناوالین نیز یافت می شود.
از دیگر ترکیبات دانه های سویا نیز می توان به وجود مولکول های فعالی مانند توکوفرول، کاروتنوئید، فسفولیپید، اوناسین و ایزوفلاون اشاره کرد که خواص بیشماری برای سلامتی بدن دارند. همچنین ایزوفلاون ها ساختاری شبیه به استروژن دارند که برای درمان سرطان پستان، سرطان آندومتر و تسکین علائم یائسگی مفید هستند.
همچنین دانشمندان از لوبیای سویا یک نوع آنتی بیوتیک با قیمت ارزان به نام مورومیکس تهیه کرده اند که باعث از بین رفتن باکتری های مضر روده می شود.
ارزش غذایی سویا
ارزش غذایی موجود در 100 گرم سویا به شرح زیر است:
• کالری کلی: 147
• کالری ناشی از چربی: 61
• کل چربی: 6.8 گرم (در حدود 10%)
• چربی اشباع شده: 0.786 گرم
• چربی غیر اشباع: 3.2 گرم
• چربی غیر قابل استفاده: 1.284 گرم
• کلسترول: 0
• سدیم: 15 میلی گرم
• پتاسیم: 620 میلی گرم
• کل کربوهیدرات: 11.05 گرم
• فیبر رژیمی: 4.2 گرم
• پروتئین: 12.95 گرم
• کلسیم: 20%
• آهن: 20%
• ویتامین A: 4%
• ویتامین C: 48%
در بسیاری از کشورهای فقیر از سویا به دلیل داشتن ترکیبات پروتئینی عالی به جای گوشت استفاده می شود. در جدول زیر ارزش غذایی سویا با گوشت مقایسه شده است.
| سویا | گوشت گاو | |
| آب | 87.9% | 74% |
| پروتئین | 36.67% | 23.74% |
| چربی | 17% | 2.3% |
| پتاسیم | 3.1% | 54% |
| اسید فسفریک | 47.1% | 66% |
با توجه به جدول بالا، میزان پروتئین سویا تقریبا 1.5 برابر گوشت گاو است و در نتیجه منبع غنی از پروتئین حساب می شود.
خواص سویا برای سلامتی بدن
• موثر برای از بین بردن تب
• کمک به محافظت از بدن در برابر بیماری های قلبی و عروقی به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا3
• موثر برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های مختلف نظیر سرطان، دیابت و تومور به دلیل داشتن اسد فیتیک
• کمک به جلوگیری از کاهش شنوایی در سالمندان
• موثر برای بهبود عملکرد لیپید در خون
• موثر برای تقویت و محافظت از رگ های خونی قلب
• موثر برای کاهش وزن با جلوگیری از جذب چربی به روده
• موثر برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات
• موثر برای درمان سندروم های پس از یائسگی
• کمک به افزایش جذب کلسیم و جلوگیری از پوکی استخوان
• موثر برای کاهش میزان کلسترول بد
• کمک به جلوگیری از بروز سرطان پستان
• موثر برای بهبود عملکرد مغز
• کمک به تقویت سلول و اندام های مختلف بدن
• موثر برای افزایش انرژی و بهبود خلق و خو
• موثر برای کنترل میزان فشار خون
• کمک به پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت نوع 2
• موثر برای استحکام بخشی به دندان ها و استخوان ها
• کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن
• موثر برای درمان التهابات بدن
• کمک به جلوگیری از افسردگی با افزایش تولید سروتونین
• موثر برای پیشگیری از میگرن
خواص سویا برای پوست
• جلوگیری از خشکی پوست و مرطوب نگه داشتن آن
• جلوگیری از تغییر رنگ پوست و جلوگیری از ایجاد چین و چروک و لکه
• به تاخیر انداختن فرآیند پیری پوست
• کمک به بهبود و ترمیم سلول های مرده پوست
• موثر برای تقویت و درخشندگی ناخن ها
• کمک به جلوگیری از ایجاد قارچ
خواص سویا برای مو
• موثر برای براق شدن موها
عوارض جانبی ناشی از مصرف زیاد سویا
پروتئین سویا دارای سموم مختلفی مانند اسید فیتیک، فیتو استروژن، هماگلوتنین و مهار کننده های تریپسین است که باعث بروز عوارض مختلف می شوند. در زیر به برخی از این عوارض در صورت مصرف افراطی سویا اشاره می کنیم:
• خطر ابتلا به مشکلات قاعدگی و امکان ایجاد ناباروری
• امکان بروز قاعدگی غیر طبیعی، طولانی و سنگین
• امکان ایجاد اختلال در غدد درون ریز
• افزایش درصد خطر ابتلا به سرطان مثانه
• امکان ایجاد اختلال در سیستم گوارش و هضم غذا
• امکان ایجاد اختلال در عملکرد پانکراس
• مانع جذب مواد معدنی مختلف برای بدن
• امکان ابتلا به بیماری آسم
انواع فرآورده های سویا
سویا دارای فرآورده های مختلفی است که با توجه به نوع سلیقه خود می توانید از آن ها استفاده کنید.
شیر سویا
از ترکیب شیر، سویا، آب و مقداری شکر این محصول تولید می شود. شیر سویا دارای حالتی چرب و خامه ای است که به آن طعم های مختلفی اضافه می کنند. برای کسانی که با هضم لاکتوز (قند شیر) مشکل دارند استفاده از شیر سویا بهترین گزینه است.
آرد سویا
آرد سویا از دانه های سرخ کرده و کنگره دار سویا تولید می شود که مانند آرد سفید در پخت انواع غذاها کاربرد دارد.
میزو (خمیر سویا)
برای طبخ سوپ های ژاپنی از خمیر سویا استفاده می شود که مقادیر زیادی پروتئین سویا را دارد.
سویا برگر و هات داگ سویا
برای گیاهخواران و کسانی که به دنبال حفظ سلامتی از طریق عدم مصرف گوشت قرمز هستند استفاده از این ماده غذایی پیشنهاد می شود. این افراد می توانند سویا را کباب کرده و در انواع نان های ساندویچی قرار دهند.
توفو
توفو نوعی پنیر است که از شیر سویا تهیه می شود و سال های زیادی به عنوان جایگزین گوشت قرمز در آسیا کاربرد داشته است.
آجیل سویا
آجیل سویا مانند بادام زمینی نوعی خوراکی و تنقلات محسوب می شود که البته چربی کمتری دارد. این آجیل به سرعت پخته می شود و دارای طعم بی نظیری در انواع سالادها می باشد.
تمپو
نوعی کیک پف کرده در کشور اندونزی است که به عنوان جایگزین گوشت های حیوانی استفاده می شود.
بافت پروتئینی سویا
برای تهیه باف پروتئینی سویا ابتدا آن را ایزوله کرده و سپس خشک می کنند و شبیه گوشت گاو به شکل آبدار و یخ زده به فروش می رسانند. از این محصول عموما برای تهیه سوسیس، هات داگ، ناگتز و برگرهای گیاهی استفاده می شود.
برای خرید پروتئین گیاهی سویا از طریق فروشگاه آنلاین میسو مارکت در دسته بندی پروتئینی و در قسمت پروتئین گیاهی روی سویا کلیک کنید.
برای خرید دانه های آجیل سویا از طریق هایپرمارکت آنلاین میسو مارکت در دسته بندی خشکبار و آجیل و در قسمت انواع آجیل روی کنجد و سویا خوراکی کلیک کنید.
برای خرید شیر سویا از طریق هایپرمارکت آنلاین میسو مارکت در دسته بندی لبنیات و در قسمت شیر و روی شیرسویا کلیک کنید.
