برنج از جمله مهم ترین غلات و قوت غالب مردم بسیاری از نقاط جهان است که تنوع زیادی نیز دارد. امروزه بیش از نیمی از مردم جهان به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند و همین امر باعث شده تا بیش از 40 هزار نوع برنج وجود داشته باشد. برنج ایرانی نیز یکی از انواع برنج ها و قدیمی ترین محصولات زراعی است که انسان ها از هزاران سال پیش از آن استفاده می کرده اند.
در این مقاله می خواهیم به معرفی کامل برنج، پیشینه، نحوه کشت، انواع و خواص آن بپردازیم تا با اطلاعات کامل تری از این دانه خوراکی استفاده کنید. 

تاریخچه پیدایش برنج

برنج دارای قدمت تاریخی طولانی می باشد که شواهد نشان می دهد برای اولین بار در حدود 8000 الی 13000 سال پیش در دره رودخانه پرل چین یافت شده است. بسیاری از باستان شناسان معتقدند که برنج در دره رودخانه یانگ تسه در چین اهلی شده است. 
این دانه خوراکی از آسیای شرقی به مناطق جنوبی تر و آسیای جنوبی گسترش یافته و توسط استعمارگران اروپایی از آسیای غربی به قاره های اروپا و آمریکا معرفی شده است. 
در سال 2018 تولید جهانی برنج در حدود 782 میلیون تن بوده که 50 درصد از این میزان تولید مربوط به کشورهای چین و هند بوده است. کشورهای اندونزی، بنگلادش و ویتنام پس از کشورهای چین و هند در جایگاه های بعدی تولید کننده اصلی برنج قرار می گیرند. 

بررسی گیاه شناسی برنج

برنج گیاهی است که به رویش علفی در مناطق پر آب و معتدل شهرت دارد. این گیاه دارای انواع زود رس (زمان دوره رشد: 130 تا 145 روز)، متوسط رشد (زمان دوره رشد: 150 تا 160 روز) و انواع دیررس (زمان دوره رشد: 170 تا 180 روز) می باشد. گیاه برنج دارای قسمت های مختلف ریشه، ساقه، برگ، خوشه، سنبلچه و دانه است. 
نور مناسب، دمای تقریبا گرم، میزان رطوبت بالا، آب فراوان و خاک حاصلخیز و غنی از جمله ویژگی های مربوط به کشت برنج است. در نتیجه رشد این گیاه در هر منطقه ای امکان پذیر نیست. 
ریشه برنج به صورت سطحی و افشان است که حداکثر تا عمق 20 الی 25 سانتی متری خاک نفوذ می کند. در گیاه برنج علاوه بر ریشه های جنینی در محل گره ها نیز ریشه ایجاد می شود. بنابراین هر چقدر که رشد برگ ها بیشتر باشد، رشد ریشه ها نیز بیشتر می شود و در زمان باز شدن گل ها، حداکثر تعداد ریشه را شاهد هستیم.
برنج دارای ساقه ای بندبند و توخالی است که در فواصل مختلف آن، جداره های سختی قرار دارد. برگ های گیاه برنج به صورت کشیده و دارای رگبرگ های موازی و بدون دمبرگ می باشد که قاعده برگ پهن تر از سایر نقاط آن است.  
گل یا میوه برنج نیز در غلافی طلایی رنگ با عنوان شالی پنهان است که برای تغذیه باید پوست روی آن در کارخانه برداشته شود. به طور کلی برنج از خانواده گندمیان و چمن به شمار می آید. 

اجزای سازنده برنج

•    شلتوک برنج:
خارجی ترین قسمت برنج را شلتوک برنج می گویند. برای پختن و مصرف برنج نیاز است تا این قسمت از برنج جدا شود. 
پس از پاکسازی شلتوک، برنج قهوه ای به دست می آید. 
•    پوست برنج:
پس از جداسازی شلتوک، برنج با پوست به دست می آید که در حقیقت همان برنج های قهوه ای موجود در بازار است. پوست برنج دارای مقادیر زیادی پروتئین و چربی می باشد.
•    دانه برنج:
با جدا سازی شلتوک و پوست از برنج به دانه برنج می رسیم. زمانی که پوسته از برنج جدا شود در حقیقت برنج سفید تولید می شود. دانه برنج نشاسته فراوانی دارد و به همین علت برنج در زمان جوشیدن، لعاب زیادی دارد. 

مراحل تولید برنج

برنج دارای مراحل مختلفی برای تولید است که در زیر به ترتیب بیان می شوند.
1.    آماده سازی بذر برنج
2.    آماده نمودن خزانه (قسمت کوچکی از زمین کشاورزی که بذرهای جوانه دار شده را درون آن می کارند تا تبدیل به نشاء شوند.)
3.    پاکسازی زمین خزانه
4.    کاشت بذر در خزانه
5.    شخم و کود دهی زمین اصلی
6.    برداشت نشاء از خزانه
7.    کاشت نشاء در زمین اصلی
8.    آبیاری و وجین
9.    سم پاشی
10.    برداشت برنج و کمباین زنی
11.    انتقال به کارخانه 

انواع کشت برنج

•    برنج کشت اول:
این نوع برنج در واقع همان برنجی است که کشاورزها بذر آن را از فروردین ماه آماده کرده و در خرداد ماه می کارند. با توجه به محل کاشت، این برنج در ماه مرداد و یا اوایل شهریور برداشت می شود. 
•    برنج کشت دوم:
پس از برداشت کامل برنج کشت اول، کشاورزان مجددا زمین را شخم می زنند و بذرهایی را که از یک ماه قبل آماده کرده اند را می کارند. این برنج عموما در ماه آبان برداشت می شود. 

تفاوت های برنج کشت اول و کشت دوم

•    میزان آب مورد استفاده برای برنج کشت دوم نسبت به کشت اول کمتر است.
•    برنج کشت دوم دارای عطر بهتری می باشد و خوش پخت تر است. 
•    برنج کشت دوم دارای دانه های درشت تری است. 
•    برنج کشت دوم به دلیل شرایط آب و هوایی از بهره برداری سخت تر و مشکل تری برخوردار است. 
•    برای برنج کشت اول میزان سم پاشی کمتر است و در نتیجه برنج سالم تری می باشد.

ترکیبات برنج

برنج به عنوان یک دانه خوراکی اصلی دارای انواع ترکیبات مغذی و ارزش غذایی بسیار زیادی است. برنج حاوی مقادیر فراوانی از انرژی کربوهیدرات ها، پروتئین، فیبر، چربی، ویتامین های ارزشمند خانواده گروه ب، املاح معدنی مختلف مانند کلسیم، فسفر، آهن، منگنز، روی، منیزیم و پتاسیم است. 

ارزش غذایی برنج

 ارزش غذایی در 100 گرم از برنج قهوه ای: 

•    انرژی: 360 کالری
•    پروتئین: 7.5 گرم
•    آب: 12 گرم
•    نشاسته: 76 گرم
•    کلسیم: 32 میلی گرم
•    فسفر: 220 میلی گرم
•    آهن: 1.6 میلی گرم
•    سدیم: 10 میلی گرم
•    پتاسیم: 215 میلی گرم
•    ویتامین ب1: 0.35 میلی گرم
•    ویتامین ب2: 0.05 میلی گرم
•    ویتامین ب3: 4.8 میلی گرم

 ارزش غذایی در 100 گرم از برنج سفید:

•    انرژی: 362 کالری
•    پروتئین: 6.6 گرم
•    آب: 12 گرم
•    نشاسته: 80 گرم
•    کلسیم: 25 میلی گرم
•    فسفر: 95 میلی گرم
•    آهن: 0.8 میلی گرم
•    سدیم: 5 میلی گرم
•    پتاسیم: 90 میلی گرم
•    ویتامین ب1: 0.06 میلی گرم
•    ویتامین ب2: 0.03 میلی گرم
•    ویتامین ب3: 1.5 میلی گرم

 ارزش غذایی در 100 گرم از سبوس برنج:

•    انرژی: 275 کالری
•    پروتئین: 13.5 گرم
•    آب: 9.7 گرم
•    چربی: 15.5 گرم
•    نشاسته: 50 گرم
•    کلسیم: 75 گرم
•    فسفر: 1400 میلی گرم
•    آهن: 20 میلی گرم
•    پتاسیم: 1500 میلی گرم
•    ویتامین ب1: 2.25 میلی گرم
•    ویتامین ب2: 0.25 میلی گرم
•    ویتامین ب3: 30 میلی گرم

خواص مصرف برنج برای سلامتی بدن

•    موثر برای رفع التهابات عصبی
•    کمک به کاهش تحریکات معده ورده
•    تهیه نوعی مالت از جوانه برنج برای تقویت معده
•    موثر برای درمان اسهال و اسهال خونی با استفاده از آب برنج
•    کمک به ضد عفونی زخم ها با استفاده از آب برنج
•    موثر برای درمان ورم های روده ای با استفاده از آب برنج
•    کمک به درمان تب
•    موثر برای بهبود کیفیت خواب و دارای خاصیت خواب آوری
•    موثر برای رفع تشنگی
•    کمک به افزایش تولید اسپرم
•    موثر برای تقویت قوای جنسی
•    کمک به درمان دل پیچه
•    موثر برای قطع قاعدگی با استفاده از آب برنج سفید
•    کمک به رفع التهابات پوستی
•    موثر برای درمان فشار خون
•    کمک به تنظیم و حفظ تعادل قند خون
•    موثر برای رفع اختلالات کلیوی
•    کمک به درمان بیماری سورای سیس
•    کمک به تامین انرژی بدن
•    کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان
•    موثر برای درمان بیماری های پوستی به صورت استفاده موضعی
•    کمک به تسکین خارش و قرمزی پوست
•    موثر برای کاهش علائم روند پیری پوست
•    کمک به جلوگیری از ابتلا به آلزایمر
•    موثر برای درمان بیماری های معده
•    موثر برای بهبود عملکرد سیستم گوارش
•    کمک به کاهش احتمال خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی
•    موثر برای بهبود متابولیسم بدن
•    کمک به تقویت سیستم قلب
•    موثر برای رفع سندروم روده تحریک پذیر
•    کمک به کنترل و حفظ تعادل مایعات در بدن
•    موثر برای جلوگیری از ابتلا به کم خونی
•    کمک به جلوگیری از ابتلا به بواسیر
•    موثر برای جلوگیری از پوکی استخوان
•    کمک به تقویت استخوان ها و استحکام سازی
•    کمک به جلوگیری از احتمال آسیب به بافت عضلات
•    موثر برای جلوگیری از ابتلا به افسردگی
•    کمک به درمان جوش و آکنه های پوستی
•    موثر برای تنظیم دمای بدن
•    کمک به درمان میگرن
•    موثر برای جلوگیری از سفیدی مو در سنین پایین
•    کمک به درمان تنگی نفس
•    کمک به افزایش سرعت ریکاوری در عضلات بدنسازان
•    موثر برای جوان سازی پوست
•    موثر به عنوان ضد آفتاب طبیعی پوست
•    کمک به درمان سیاهی زیر چشم
•    موثر برای درخشندگی و روشن تر شدن پوست

عوارض احتمالی مصرف بیش از اندازه برنج

به طور کلی مصرف برنج به میزان مناسب و متعادل، باعث بروز عوارض خاصی برای بدن نمی شود. اما افراط در استفاده از برنج می تواند مشکلاتی را برای سلامتی بدن ایجاد کند که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم.
•    امکان بروز مشکلات گوارشی و تاخیر در انجام فرآیند هضم
•    امکان بروز مشکلات برای ایجاد تمرکز و یادگیری و حافظه با مصرف طولانی مدت
•    امکان بروز بیماری دیابت نوع 2
•    امکان بروز افزایش وزن و چاقی شکم

روش نگهداری از برنج

نگهداری از برنج خام و پخته هر کدام دارای شیوه های مخصوص به خود هستند و روش نگهداری از آن ها از جمله دغدغه های همه افراد می باشد. در زیر به نکات مربوط به نگهداری برنج به صورت خام و پخته می پردازیم.
•    نکات مربوط به نگهداری از برنج خام
بهترین مکان برای نگهداری برنج خام، کشوی سبزیجات در یخچال فریزر است. اتاق دارای رطوبت و دمای 18 درجه یا بالاتر باعث ایجاد حشره هایی مانند شپشک برنج می شود که آن ها را آلوده می کند. بنابراین بهتر است که برنج خام در مکانی تاریک و نسبتا خنک (با دمای حدودی 10 تا 15 درجه سانتی گراد) و دور از رطوبت و تابش نور نگهداری شود. پایین آمدن دما تا کمتر از 10 درجه سانتی گراد باعث تاخیر میزان اکسیداسیون می شود و در نتیجه زمان نگهداری برنج خام را به دو برابر بیشتر می رساند. 
•    نکات مربوط به نگهداری از برنج پخته شده
برنج پخته شده را تنها تا 5 ساعت می توانید در یک پلوپز گرم نگهداری کنید. پس از 6 ساعت برنج طعم اصلی خود را از دست می دهد. در صورتی که نمی توانید تمامی برنج پخته شده را میل کنید، بهتر است که آن ها را در بسته بندی پلاستیکی و در حالی که برنج هنوز گرم است درون یخچال قرار دهید. 
قبل از خنک شدن برنج آن را درون فریزر بگذارید زیرا در صورت سرد شدن، برنج طعم خود را از دست می دهد. 

میانگین طول عمر برنج

برنج دارای طول عمر زیادی است. برنج سفید خام در هر مکانی بین 10 تا 30 سال به صورت تازه و قابل خوردن، عمر می کند. ولی برنج قهوه ای ماندگاری کمتری دارد و فقط بین 3 تا 6 ماه می توان از آن نگهداری کرد. پس از این بازه زمانی، پوشش سبوس برنج اکسید می شود. 

برای خرید برنج مرغوب می توانید از طریق سایت فروشگاه آنلاین میسو مارکت در دسته بندی خوار و بار و در قسمت برنج روی هر نوع برنجی که می خواهید، کلیک کنید.