نمک از جمله پرکاربردترین چاشنی های موجود در همه آشپزخانه ها می باشد که برای طعم دهندگی به تمامی غذاها استفاده می شود. البته امروزه متخصصان تاکید زیادی به مصرف متعادل نمک می کنند زیرا استفاده بیش از اندازه نمک باعث بروز بیماری های مختلف می شود. 
در این مطلب قصد داریم تا انواع نمک های خوراکی را معرفی کنیم و به بررسی کاربرد، خواص و مضرات آن بپردازیم.

نمک چیست؟

نمک در حقیقت یک ماده معدنی بلورین تشکیل شده از دو عنصر سدیم (Na) و کلر (Cl) می باشد. سدیم و کلر از جمله املاح معدنی ضروری برای بدن هستند که به ارسال تکانه های الکتریکی به مغز و اعصاب کمک می کنند. 
بخش عمده نمک جهان از طریق معادن نمک، تبخیر آب شور و آب های دیگر به دست می آید. نمک علاوه بر بهبود طعم غذا، می تواند نقش یک نگهدارنده در برابر باکتری های محیطی را نیز داشته باشد. 

انواع نمک

•    نمک طبیعی (نمک سفره)

محبوب ترین و ارزان ترین نوع نمک در حقیقت نمک طبیعی است. این نمک تصفیه شده است و عموما از ذخایر نمک های زیر زمینی استخراج می گردد. سدیم کلرید عنصر مهم نمک سفره است و برای جلوگیری از گلوله شدن نمک، آن را با مواد افزودنی ترکیب می کنند.
به اغلب نمک های خوراکی ید اضافه می کنند چون برای بهبود عملکرد تیروئید لازم است. اما مصرف زیاد آن برای افراد دچار مشکلات تیروئید می تواند آسیب هایی را به دنبال داشته باشد.

•    نمک دریا

نمک های دریایی غالبا از طریق تبخیر آب دریا طی یک فرآیند تبخیر طولانی (در حدود پنج سال) تولید می شوند. این نوع نمک ها دارای ترکیباتی مانند کلرید، سدیم، ید، فلوئور و سایر مواد افزودنی هستند و رنگی متمایل به خاکستری دارند. نمک های دریایی می توانند کاربردهای متفاوتی در آشپزخانه داشته باشند و به غذاها طعمی قوی تر از نمک طبیعی می دهند. این نوع نمک ها سالم تر و ارزان تر از نمک های طبیعی هستند. 

•    نمک دریایی مالدون

از مقرون به صرفه ترین و با کیفیت ترین نوع نمک ها می توان به نمک های دریایی مالدون اشاره کرد. این نمک ها هیچ گونه مواد افزودنی ندارند و در نتیجه به صورت دانه های ترد همراه با مزه مطلوب هستند. از این نوع نمک معمولا در زمان پخت و پز استفاده می شود تا در طی فرآیند پخت کاملا حل شوند.

•    نمک دریایی دودی مالدون

نمک دریایی دودی مالدون به صورت تصفیه شده و دارای کیفیت بالا می باشد که رنگی کاراملی و طعمی دودی دارد. البته اضافه کردن این نمک به عنوان چاشنی باعث غلبه بر طعم غذا نمی شود. این نوع نمک نیز کاملا خالص و طبیعی است و برای طبخ گوشت ها و ماهی های کبابی استفاده می شود.

•    نمک دریایی سلتیک

نمک دریایی سلتیک نوعی نمک دریایی با دانه های بسیار ریز است و علاوه بر عطر و طعم دلپذیر دارای مقادیر زیادی از انواع معدنی لازم برای بدن است. استفاده از نمک دریایی سلتیک باعث غنی سازی غذا و تضمین سلامت بدن می شود.

•    نمک هیمالیا

نمک هیمالیا، نمکی به رنگ صورتی و متشکل از بلورهای سنگی در نزدیکی کوه هیمالیا می باشد که در سال های اخیر مورد استقبال برای مصرف قرار گرفته است. این نوع نمک عموما در پاکستان استخراج و تولید می شود. 
نمک هیمالیا از انواع کمیاب ترین نمک ها است که خواص زیادی برای بهبود عمکلردهای مختلف بدن دارد. این نمک دارای انواع مواد معدنی مهم نظیر منگنز، پتاسیم، روی و آهن است. 
این نوع نمک دارای کاربردهای مختلفی در آشپزخانه است. از دانه های ریز تر آن می توان برای آشپزی استفاده کرد و دانه های بزرگتر نمک هیمالیا را نیز می توان آسیاب کرد و یا به دلیل رنگ جذابش برای موارد تزئینی استفاده کرد.  
دانه های درشت این نمک دارای طعم لطیف تری نسبت به سایر انواع نمک هستند و در نتیجه پاشیدن آن ها بر روی غذای آماده و یا میوه ها، تاثیر چندانی روی مزه آن ها ندارد.

•    نمک کوشر

نمک کوشر از جمله نمک های مناسب برای انواع پخت و پز و دستورات غذایی مختلف است که دارای قیمتی ارزان و بدون مواد افزودنی می باشد.  

•    نمک معدنی

نمک معدنی از لایه های بالایی معادن نمک دریا استخراج می شود و برای جمع آوری آن ها از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه با استفاده از تکنیک های سنتی و استثنایی بهره می برند. طعم خاص این نوع نمک باعث استفاده از آن در دستور غذایی لذیذ می شود. 

•    نمک آبی

نمک آبی از دریاچه نمک در ایران استخراج می شود و منبع غنی از مواد معدنی می باشد که طعمی نسبتا شیرین دارد. فشرده سازی ساختار نمک به صورت طبیعی در طی سال های مختلف باعث رنگ آبی این نوع نمک می شود.

مقایسه میزان مواد معدنی موجود در نمک های مختلف

در جدول زیر میزان مواد معدنی موجود در چهار نوع نمک مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
 

سالم ترین نوع نمک

هر کدام از انواع نمک ها دارای ویژگی های منحصر به فرد و فواید مختلفی هستند در نتیجه انتخاب سالم ترین نوع آن بسیار مشکل است. با این وجود نمک های فاقد مواد افزودنی را می توان سالم تر از نمک های فرآوری شده به حساب آورد. در نتیجه نمک سفره نمی تواند بهترین نوع نمک و مناسب ترین انتخاب باشد. 
برخی از کارشناسان معتقدند که سلامت نمک دریا از سایر نمک ها بیشتر است و مواد معدنی ضروری بدن را دارند و می توانند به بازیابی یا حفظ سطح الکترولیت بدن کمک کنند و همچنین از کمبود آب جلوگیری نمایند. 
برخی از ادعاها نیز، نمک هیمالیا را به دلیل برخورداری از مقادیر زیادی املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم، سالم ترین نوع نمک می دانند.
در هر حال با توجه به مقادیر مواد معدنی موجود در هر نمک با توجه به جدول بالا می توانید اقدام به انتخاب بهترین نوع نمک داشته باشید. بهتر است در خوردن هر نوع نمکی که سدیم کلرید عنصر اصلی سازنده آن است، زیاده روی نکنید.

خواص درمانی مصرف نمک خوراکی

•    کمک به تعادل میزان قند خون و جلوگیری از ابتلا به دیابت
•    موثر برای جذب مواد مغذی درون غذا
•    موثر برای خشکی دهان و سرفه های خشک
•    کمک به درمان بیماری زکام و سینوزیت
•    جلوگیری از گرفتگی عضلات 
•    موثر برای تامین انرژی بدن
•    کمک به بهبود عملکرد سیستم عصبی بدن

عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه نمک

•    تعریق بیش از اندازه متعارف
•    ایجاد تورم در زیر پوست
•    افزایش فشار خون
•    کمبود آب در بدن و ایجاد احساس تشنگی
•    افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان، سنگ کلیه و سرطان معده

کاربردهای مفید و خاص نمک

نمک علاوه بر مصارف خوراکی می تواند در موارد مختلف دیگری نیز کاربرد داشته باشد. در ادامه به بررسی برخی از این کاربردهای عجیب نمک می پردازیم. 
جلوگیری از چکه کردن شمع: برای اینکار کافی است تا شمع را مدتی در محلول غلیظ آب نمک قرار دهید.
پاک کردن لکه اجاق گاز: با استفاده از مخلوط نمک و دارچین می توانید لکه های روی اجاق گاز را تمیز کنید.
ضدعفونی اسفنج: اسکاچ مورد استفاده برای نظافت پس از مدتی با رشد باکتری و آلودگی دچار بوی بدی می شود. با شستن آن ها در آب نمک می توانید این بوی بد را از بین ببرید. 
جلوگیری از رویش علف های هرز: از طریق اسپری کردن ترکیب آب صابونی و نمک می توانید جلوی رویش علف های هرز را بدون نیاز به سم های شیمیایی بگیرید.
درمان نیش حشرات: استفاده از خمیر نمک و آب باعث کاهش التهاب ناشی از گزش حشرات روی پوست می شود.
تسکین درد گلو و دندان: ترکیب دو قاشق چایخوری نمک با یک چهارم فنجان آب گرم و غره غره کردن آن باعث کاهش سریع گلو درد و تسکین درد دندان می شود. 
برطرف کردن تلخی قهوه: برای از بین بردن طعم تلخی قهوه بیش از اندازه دم کشیده می توانید به آن مقداری نمک اضافه کنید.
پاک کردن لکه خون: برای تمیز کردن لکه خون روی لباس می توانید از اسفنج آعشته به آب نمک استفاده کنید. 
جلوگیری از فساد میوه ها: برای ایجاد طراوت و تازگی مجدد به میوه های پلاسیده می توانید آن ها را درون آب نمک رقیق غوطه ور کنید. 
از بین بردن بوی بد کفش: برای این کار کمی نمک را درون کفش خود بریزید و اجازه دهید تا مدتی بماند سپس آن ها را بیرون بریزید. این کار باعث جذب رطوبت کفش می شود.
از بین بردن پف چشم: با مخلوط کردن نمک با مقداری آب داغ و با استفاده از یک پد کتانی می توانید پف چشم ها را از بین ببرید. نمک باعث جذب رطوبت اضافی پوست از آن ناحیه می شود. 
شفاف سازی پوست: ماساژ پوست با استفاده از مخلوطی از روغن زیتون و نمک باعث درخشندگی و شفافیت پوست می شود. 

برای خرید نمک می توانید از طریق سایت فروشگاه آنلاین میسو مارکت در درسته بندی ادویه، چاشنی و مخلفات غذا و در بخش ادویه و چاشنی روی نمک و فلفل کلیک کنید.